Wat is de CSRD?
Danny Janssen, Director Sustainability Consulting: “De CSRD verplicht bedrijven om te laten zien wat de impact van hun activiteiten is op mens en milieu. Deze rapportage moet bovendien worden getoetst door een accountant. Het doel is dat ondernemers transparant zijn over hun invloed op de wereld.
De verplichte duurzaamheidsrapportage wordt stap voor stap ingevoerd. De nieuwe richtlijn is per 1 januari 2024 ingegaan voor grote, beursgenoteerde ondernemingen met meer dan 500 medewerkers. Vanaf 2025 wordt de rapportage verplicht voor overige grote bedrijven. Een bedrijf is ‘groot’ wanneer het voldoet aan minimaal twee van deze drie voorwaarden:
- Meer dan 250 medewerkers;
- Meer dan 50 miljoen euro omzet per jaar;
- Meer dan 25 miljoen euro op de balans.
Tot slot volgen in 2026 de beursgenoteerde mkb-ondernemingen.”
Ook belangrijk voor het mkb
Als mkb’er hoef je niet verplicht te voldoen aan de CSRD, maar je krijgt hier wél mee te maken. Martijn Soeters, Director Financial & ESG Assurance legt uit: “In de praktijk raakt de CSRD steeds meer mkb’ers. Bijvoorbeeld omdat hun klanten - die wel CSRD-plichtig zijn - informatie opvragen om zelf aan de CSRD-verplichtingen te voldoen.
Ook worden mkb’ers zich steeds meer bewust van de risico’s die zij lopen wanneer ze zelf niet verduurzamen. Denk aan het mislopen van aanbestedingen, omdat een partij liever in zee gaat met iemand die wél duurzaam onderneemt. Tot slot zien zij dat verduurzaming voordelen biedt voor hun bedrijf, zoals het verkrijgen van subsidies of kansen op de (arbeids)markt.”
Eerste stappen zetten
Martijn legt uit wat je nu als mkb’er kunt doen als het gaat om de CSRD: “Begin met je erin te verdiepen. Wat is het precies, waarom is het belangrijk en wat betekent het voor jou en de partijen waarmee je samenwerkt? En wat doe je al op het gebied van duurzaamheid? Je kunt bijvoorbeeld eens een informatiebijeenkomst bijwonen over dit onderwerp.
Ook kun je, bij wijze van spreken, een middag met medewerkers ‘met de benen op tafel’ om hierover met elkaar te praten. Welke onderwerpen op het gebied van duurzaamheid raken jullie als bedrijf? Daarnaast is het goed om met je belangrijkste stakeholders in gesprek te gaan, zoals je grootste klanten en leveranciers. Wat vinden zij belangrijk als het gaat om in- of verkoop? En welke vragen kun je van hen verwachten, als zij wel verplicht moeten rapporteren?”
Kansen
Met je belangrijkste klanten in gesprek gaan over duurzaamheid is een mooie kans voor je bedrijf, aldus Martijn: “Dat is hét moment om erachter te komen wat hun behoeften zijn op het gebied van duurzaamheid en daarop in te spelen. Als je weet dat jouw klanten moeten voldoen aan de CSRD, kun je twee dingen doen: of je duikt weg en hoopt dat ze je geen vragen gaan stellen. Of je neemt een proactieve houding aan en vraagt zelf: wat heb je van mij nodig? En hoe kan ik ervoor zorgen dat mijn dienstverlening nog beter aansluit bij jouw toekomstige behoeftes? Met zo’n proactieve houding kun je je klanten positief verrassen en blijvend aan je binden.”
Aantrekkelijke werkgever
De CSRD is ook een mooie aanleiding om te beginnen met kleine initiatieven op het gebied van duurzaamheid, aldus Martijn: “Die hebben vaak een hoge ‘fun factor’, want medewerkers vinden het best leuk om mee te denken over verduurzaming. Het doet ook iets met de mindset op de werkvloer: het creëert saamhorigheid, want mensen vinden het prettig om samen bij te dragen aan een betere planeet. En vaak leidt het ene initiatief weer tot een ander. Zo creëer je een vliegwieleffect.”
Danny: “Bovendien heeft het niet alleen een positief effect op je huidige medewerkers. Het kan ook helpen bij het aantrekken van nieuw personeel. Zeker de jongere generatie vindt duurzaamheid belangrijk en heeft heel andere ideeën over hoe de wereld er over twintig jaar uit moet zien. Als jij laat zien dat je hierin investeert en eraan bijdraagt, zien zij jou eerder als aantrekkelijke werkgever.”
Strengere wetgeving
Nog een reden om met duurzaamheid bezig te zijn, is de strengere wetgeving waar mkb’ers mee te maken krijgen. Danny: “Denk aan het verduurzamen van panden die je beheert of bezit en de verplichte CO2-registratie. Sinds 1 juli 2024 moeten werkgevers met honderd werknemers of meer het woon-werkverkeer en de zakelijke ritten van hun personeel registreren. Dit betekent dat je moet bijhouden hoeveel kilometers ze afleggen, met welk type vervoermiddel ze dit doen en met welke brandstof.
Het is goed om dit soort ontwikkelingen in de gaten te houden en daarop in te spelen. Bijvoorbeeld door na te denken over elektrische bedrijfswagens. Als je een bouwbedrijf hebt en nog met oude dieselbusjes rijdt, heb je straks in veel binnensteden een probleem. Vanaf 1 januari 2025 geldt in veel gemeenten namelijk een uitstootvrije zone voor bestel- en vrachtauto’s. Blijf je dus breed oriënteren op wat er allemaal op je afkomt en anticipeer daarop.”
Dilemma’s
Duurzame keuzes creëren ook dilemma’s, zegt Martijn: “Voor een aannemer die tien dieselbusjes heeft, is het een flinke kostenpost om die allemaal te vervangen door elektrische busjes en ook nog eens de bijbehorende oplaadmogelijkheden te realiseren. Wil je als kleine ondernemer dan wel voorop lopen en de eerste zijn die overstapt? Aan de andere kant wil je ook niet die ondernemer zijn die over tien jaar nog steeds in dieselbusjes rijdt en in geen enkele binnenstad meer welkom is.
En als je uiteindelijk wilt overstappen, kan dat dan nog wel? Als je te lang wacht, zijn er straks mogelijk lange levertijden voor deze busjes of is er geen ruimte meer op het elektriciteitsnet voor laadpalen op je locatie. Daarnaast zie je dat investeringssubsidies aflopen. Hoe langer je wacht, hoe minder subsidies er straks beschikbaar zijn en hoe minder kansen er liggen. Het is daarom belangrijk om te weten wat op je afkomt zodat je nu een weloverwogen keuze kunt maken.”
Danny: “Ondernemen is weten op welk moment je moet inspringen en daar heb je soms lef voor nodig. Een mooi voorbeeld daarvan is om na te denken over het samenwerken met andere aannemers in jouw regio. Je kunt bijvoorbeeld het gesprek aangaan over verduurzaming en over hoe je elkaar kunt helpen. Denk aan het gezamenlijk aanschaffen van een elektrische werkbus of machine en deze via een ‘pool’ delen. Kortom: er zijn allerlei mogelijkheden, maar je moet wel durven.”
Risico’s
Bij sommige ondernemers zorgt de verplichte CSRD nog voor weerstand. Martijn: “Dat is begrijpelijk, maar realiseer je dat de verplichting niet (snel) wordt teruggedraaid. Het is dus beter om je energie te steken in vooruitkijken en meedoen, dan je ertegen te verzetten. Als je dat niet doet, loop je het risico dat een klant - die wel aan de verplichting moet voldoen - op een gegeven moment denkt: ‘Ik ga wel naar iemand anders’. Voorkom dus dat een concurrent op jouw plek gaat zitten.”
Danny: “Neem nu het voorbeeld van het vervangen van dieselbusjes door elektrische bestelwagens. Als jij ervoor kiest om hiermee te wachten en een andere ondernemer doet dit wel, dan heeft hij dus een voordeel op jou. Voor een klus in de binnenstad van Amsterdam moet een klant dan wel voor de ander kiezen, want jij mag de stad niet meer in. Zo loop je dus opdrachten en inkomsten mis.”
Hulp van experts
Danny benadrukt dat het belangrijk is om nú te starten met je te verdiepen in de CSRD: “Hoe eerder je begint, hoe beter. Op een gegeven moment móet je wel meedoen, omdat de wet- en regelgeving steeds strenger wordt. Als je te lang wacht met in actie komen, loop je het risico dat je uiteindelijk meer geld kwijt bent of dat je tegen onmogelijkheden aanloopt. Stel het dus niet uit.”
Wil je concrete acties ondernemen, dan raadt Martijn aan om hier een expert op het gebied van de CSRD bij te betrekken. “Een specialist heeft een goed beeld van welke informatie relevant is. Samen kun je een globale duurzaamheidsscan maken, waarbij je bepaalt wat nu eigenlijk van belang is voor jouw organisatie, welke informatie er al beschikbaar is binnen je bedrijf en welke acties snel resultaat opleveren. Zo voorkom je dat je het jezelf te ingewikkeld maakt.”
Lees meer over de CSRD in deze eerder verschenen artikelen: