De CSRD in het kort
Danny Janssen, director Sustainability bij Forvis Mazars, legt uit wat de nieuwe richtlijn inhoudt: ‘De CSRD verplicht bedrijven om te laten zien wat hun impact is op mens en milieu. Ook moeten ze deze rapportage laten toetsen door een accountant. Het doel is dat bedrijven transparant zijn over hun impact op de wereld, in de breedste zin van het woord.”
“De verplichte duurzaamheidsrapportage wordt stap voor stap ingevoerd”, vult Frenkel Mazenier, partner Audit bij Forvis Mazars, aan. “De nieuwe richtlijn is per 1 januari 2024 ingegaan voor grote, beursgenoteerde bedrijven met meer dan 500 medewerkers. Vanaf 2025 wordt de rapportage verplicht voor overige grote bedrijven. Een bedrijf is ‘groot’ wanneer het voldoet aan minimaal twee van deze drie voorwaarden:
- meer dan 250 medewerkers
- meer dan 50 miljoen euro omzet per jaar
- meer dan 25 miljoen euro op de balans
Tot slot volgen in 2026 de kleinere organisaties van openbaar belang. Dit zijn vaak beursgenoteerde mkb-ondernemingen."
Lees meer over de CSRD in het artikel ‘Duurzaamheidsrapportage CSRD: wat betekent dit voor jou?’
Stappenplan
Hoe pak je het maken van een duurzaamheidsrapportage nu aan? Danny en Frenkel leggen uit welke stappen je kunt zetten, van oriënteren tot inleveren:
1. Verkenning
“Begin eens met je te verdiepen in de CSRD. Wat is het precies, waarom is het belangrijk en wat betekent het voor jou en de partijen waarmee je samenwerkt? En wat doe je al op het gebied van duurzaamheid? Ook is het goed om met je belangrijkste stakeholders in gesprek te gaan, zoals je grootste klanten en leveranciers. Wat vinden zij belangrijk als het gaat om in- of verkoop?
Wij raden je aan om bij deze eerste stap al een expert op het gebied van de CSRD-rapportage te betrekken. Deze specialisten hebben een goed beeld van welke informatie relevant is en hoe ingrijpend de impact kan zijn. Je kijkt namelijk niet alleen naar je eigen organisatie, maar ook naar de partners in je waardeketen. Ook weten zij vaak welke duurzaamheidsinformatie bij jou als ondernemer kan worden opgevraagd door CSRD-plichtige partijen waarmee je samenwerkt. Dat is goed om te weten, zodat je je hierop kunt voorbereiden. Deze informatie kun je bovendien gebruiken in je eigen rapportage.”
2. Dubbele materialiteitsanalyse
“Een volgende stap is om te kijken wat nu eigenlijk de belangrijkste thema’s op het gebied van duurzaamheid zijn voor jouw organisatie. Binnen de CSRD wordt dit ook wel de ‘dubbele materialiteitsanalyse’ genoemd. Bij dubbele materialiteit wordt duurzaamheid vanuit twee perspectieven bekeken: hoe jouw bedrijf impact heeft op de omgeving (buitenwereld) en hoe duurzaamheidsthema’s invloed hebben op jouw bedrijf (binnenwereld).
- Buitenwereld (van binnen naar buiten)
Dit heet impactmaterialiteit: Wat is de impact van jouw organisatie op mens en milieu? Wat is bijvoorbeeld jouw CO2-uitstoot en wat is de impact daarvan op de planeet? En: hoe zorg jij voor een veilige werkomgeving voor je medewerkers? - Binnenwereld (van buiten naar binnen)
Dit heet financiële materialiteit: Welke risico’s en kansen op het gebied van duurzaamheid komen er van buitenaf op jouw organisatie af? Kun je bijvoorbeeld een product op de markt brengen dat verduurzaming versterkt? En wat betekent het elektrificeren van je wagenpark voor je bedrijf?
De dubbele materialiteitsanalyse kan een behoorlijke opgave zijn voor grote bedrijven. Het belangrijkste is om het juiste niveau van diepgang te vinden. Als je te algemeen (‘hoog over’) start, krijg je wel zicht op de belangrijkste onderwerpen, maar loop je vast in de vervolgstappen. Bijvoorbeeld bij het formuleren van een strategie om je impact te verlagen. Als je niet weet waar je impact zit, weet je ook niet hoe je strategie eruit moet zien en welke plannen en beleid je moet opstellen.
Daarnaast helpt té gedetailleerd en uitvoerig te werk gaan je in een eerste jaar ook niet. Het in kaart brengen van de impact, risico’s en kansen met een gedetailleerde onderbouwing kost veel tijd en middelen. Zo’n onderbouwing is goed, maar remt bedrijven vaak af om te starten. Terwijl dat dus niet direct nodig is.”
Wil je meer weten over de CSRD en de dubbele materialiteitsanalyse? De Sociaal-Economische Raad (SER) heeft verschillende webinars gemaakt over dit onderwerp. Bekijk bijvoorbeeld de webinars ‘Aan de slag met dubbele materialiteit’ en ‘Dubbele materialiteit in de praktijk’.
3. Prioriteiten en impact bepalen
“Daarna moet je bepalen met welke thema’s je als eerste aan de slag gaat. Nu je weet welke thema’s voor jouw organisatie belangrijk zijn, waar ga je dan precies over rapporteren? En begin ook gelijk met het verzamelen van informatie. Een voorbeeld: als je weet dat jij vervuiling veroorzaakt in jouw productieproces, begin dan - als je dat nog niet doet - met het registreren van die vervuiling. Zodat je die ook daadwerkelijk kunt rapporteren.”
4. Strategie
“De volgende vragen waarop je antwoord moet geven, zijn: welke acties ga je per thema uitzetten en hoe ga je dat doen? En wat wil je uiteindelijk bereiken met deze acties? Ofwel: wat is je strategie op het gebied van verduurzaming? Je kunt bijvoorbeeld wel zeggen dat je in 2050 minder of zelfs geen CO2-uitstoot meer wilt hebben, maar wat heb je daarvoor nodig aan (financiële) bronnen, technologie en mensen? Moet je misschien andere producten op de markt gaan brengen, of je productieproces heruitvinden? Kortom: wat heeft jouw organisatie nodig om de doelen te realiseren? Vergeet daarbij ook je tussenstappen en -doelen niet te benoemen. Hoe ga je die monitoren, zodat je weet of je de goede kant op gaat? En hoe rapporteer je hierover in de organisatie?”
5. Het CSRD-rapport
“Wanneer je al je data hebt verzameld, is het tijd voor de daadwerkelijke rapportage. Dit hoef je niet helemaal zelf te bedenken, want er zijn al veel voorbeelden van (grote) bedrijven die je zijn voorgegaan. Kijk bijvoorbeeld eens naar de jaarverslagen van beursgenoteerde bedrijven. Die zijn misschien nog niet helemaal in lijn met de CSRD-standaard, maar laten wél zien hoe je over CO2 rapporteert.
Wanneer het rapport klaar is, moet je deze laten beoordelen door de accountant. Daarna kan het rapport worden ingeleverd. Dit is eigenlijk de ‘eenvoudigste’ stap, want het duurzaamheidsverslag is onderdeel van je bestuursverslag. En dat verslag maakt samen met de jaarrekening weer deel uit van je jaarstukken, die je al jaarlijks moet indienen. Op die manier komt het CSRD-rapport ‘automatisch’ in het portaal van de Kamer van Koophandel terecht.”
Tips
Danny en Frenkel benadrukken dat de CSRD misschien ingewikkeld lijkt - en voor sommigen nog ver weg is - maar dat het wel belangrijk is om je er nú in te verdiepen: “Hoe eerder je begint, hoe beter. Op een gegeven moment móet je wel meedoen, omdat de wet- en regelgeving steeds strenger wordt. Een paar tips:
Wacht niet te lang
Het is sowieso verstandig om niet langer te wachten. Wij zeggen weleens gekscherend: ‘start gisteren’. Maar eigenlijk is dat feitelijk wel wat we ondernemers aanraden. Daarmee voorkom je dat je uiteindelijk meer geld kwijt bent of dat je tegen onmogelijkheden aanloopt.
Neem nu bijvoorbeeld het vervangen van dieselbusjes door elektrische auto’s. Als je te lang wacht, zijn er straks geen busjes beschikbaar en is er geen ruimte meer op het elektriciteitsnet voor laadpalen op je locatie. Je kunt dus beter nu al die investering doen en ook zonnepanelen aanschaffen, zodat je de auto’s zelf kunt opladen. Hoe langer je wacht, hoe minder subsidies er straks beschikbaar zijn en hoe minder kansen er liggen.
Begin klein
Wij stimuleren ondernemers door te zeggen: ‘denk groot, maar begin klein’. De belangrijkste tip die wij geven is: begin gewoon. De voorbereidingsfase is namelijk eigenlijk nog het eenvoudigste deel. Verdiep je in de CSRD en laat je voorlichten. Ga het gesprek met je grootste afnemers aan en vraag: wat speelt er bij jullie? En wat hebben jullie van ons nodig? En kijk ook naar wat je al hebt. Het lijkt misschien een hele opgave om alle informatie te verzamelen, maar vaak is er al veel beschikbaar.”
Ook belangrijk voor het mkb
Frenkel legt tot sluit uit dat mkb’ers niet verplicht zijn om te voldoen aan CSRD, maar dat zij hier wél mee te maken krijgen: “In de praktijk zie ik dat de CSRD ook steeds meer mkb’ers raakt. Bijvoorbeeld omdat klanten of leveranciers - die wel aan de verplichting moeten voldoen - vragen of ze informatie willen aanleveren. Het is dus belangrijk dat ook kleine ondernemers zich steeds meer bewust worden van de risico’s die zij lopen wanneer ze de informatie niet aanleveren of wanneer ze zelf niet verduurzamen. Binnenkort vertellen Danny en ik hier meer over.”