NEN1010 in een notendop
De NEN1010 is een van de belangrijkste normen voor elektrische installaties, vertelt Karlo. ‘Of dat nu zonnepanelen zijn, een laadpaal voor je elektrische auto of verlichting in je kantoor. Het doel van de norm is te zorgen dat elektrische installaties veilig zijn. Zo mogen ze niet leiden tot gevaarlijke situaties en moeten ze beschermd worden tegen oververhitting door overbelasting. In de NEN1010 zijn daarom eisen aan elektrische installaties gesteld, waaraan ze moeten voldoen. De NEN1010 geldt voor nieuwbouw, renovatie en bestaande installaties. Voor bestaande bouw geldt dat installaties periodiek gecontroleerd kunnen worden volgens de NEN3140 (bedrijfsvoering van elektrische installaties) of conform de SCIOS-regelingen.’
Belang van een inspectie
Karlo legt uit wat het belang is van een NEN1010-inspectie: ‘Elektrische installaties die niet goed functioneren, kunnen leiden tot gevaarlijke situaties. Denk bijvoorbeeld aan brand door oververhitting of persoonlijke letsel. Door een inspectie uit te laten voeren, weet je zeker dat je elektrische installatie veilig is en kun je schade en/of letsel voorkomen. Het voordeel van een goedgekeurde installatie is dat deze voldoet aan de veiligheidsvoorschriften uit het Algemeen Bouwbesluit. Mocht er onverhoopt toch iets misgaan, dan ben je in ieder geval verzekerd. Een NEN- of SCIOS-inspectie is vaak ook opgenomen in de verzekeringspolis van je brandverzekeraar.’
NEN1010 uit 2015 niet meer actueel
De vorige NEN1010 komt uit 2015 en is dus al acht jaar oud. ‘Een norm wordt standaard eens in de vijf tot tien jaar vernieuwd/herschreven’, vertelt Karlo. ‘Het is dus niet bijzonder dát er een nieuwe norm komt, want daar was het nu gewoon weer tijd voor. De vorige NEN1010 is simpelweg niet actueel meer. Helaas is dat eigenlijk altijd wel het geval, want de technologie ontwikkelt zich veel sneller dan de norm kan bijhouden. Het kost namelijk ontzettend veel tijd voordat een norm door alle commissies is goedgekeurd en dus vastgelegd wordt. Ga maar na: de nieuwste NEN1010 komt uit 2020 en we zitten nu al in 2023. En hij is nog altijd niet vastgelegd in het Algemeen Bouwbesluit.’
Klaar voor de toekomst
Karlo verwacht wel dat de nieuwste NEN1010 dit jaar nog ‘bekrachtigd’ wordt: ‘De norm is al even te downloaden en dat hebben wij bij Keuring Service Nederland dan ook direct gedaan toen hij beschikbaar kwam. Wij hebben onszelf dus alvast ingelezen en cursussen geregeld voor onze medewerkers, specifiek gericht op alle wijzigingen die erin staan. Zo zijn zij er klaar voor als de norm ingaat. Het enige nadeel is dat de norm tot het allerlaatste moment nog gewijzigd kan worden. Hij is dus nog niet definitief.’
Belangrijkste wijzigingen
In de nieuwste NEN1010:2020 staan onder andere de toepassing van nieuwe technologieën en onderwerpen binnen de elektrotechniek centraal. Karlo: ‘We zien een steeds grotere toename in het gebruik van elektronica en elektrische energie. Kijk maar eens rond in een gemiddeld huishouden: ‘vroeger’ stond er in huis één vaste computer die iedereen gebruikte. Tegenwoordig heeft bijna elk gezinslid minimaal één eigen elektronisch apparaat. En het gebruik van zonnepanelen en elektrische voertuigen is de afgelopen jaren ook enorm toegenomen. In de nieuwste NEN1010:2020 wordt rekening gehouden met de effecten hiervan op elektrische installaties.
Daarnaast is brandpreventie verder uitgewerkt en worden veiligheidsvoorzieningen zoals verlichting in noodsituaties (denk aan vluchtrouteverlichting/nooduitgang-bord), uitgebreid beschreven. Ook wordt opnieuw aandacht besteed aan de begrijpelijkheid van de norm. Zo worden bepaalde termen consistenter gebruikt. En om zinnen leesbaarder te maken, wordt vaker een afkorting gebruikt om een beveiligingstoestel aan te geven. Een beveiligingstoestel is een toestel dat een installatie beveiligt tegen overbelasting en kortsluiting. Dit zijn slechts enkele voorbeelden: de lijst met (inhoudelijke) wijzigingen is veel langer.’
Sneller schakelen door apart hoofdstuk
Een bijzondere ontwikkeling is dat hoofdstuk 8 van de NEN1010:2020 voor het eerst wordt uitgegeven als apart onderdeel. Karlo: ‘Dit hoofdstuk gaat onder andere over het energierendement van installaties en over installaties die zowel energie verbruiken als energie kunnen opwekken. Vanwege de energietransitie zijn deze twee onderwerpen nóg belangrijker geworden. Deze onderdelen van de NEN zijn echter zó aan snelle verandering onderhevig, dat ze ook sneller aangepast moeten kunnen worden. Door dit hoofdstuk apart te laten, kunnen wijzigingen veel sneller worden doorgevoerd, zonder dat het weer door allerlei commissies bekeken hoeft te worden. Ik vind dat een heel goede ontwikkeling. Hiermee kunnen we veel sneller meegaan met de tijd, in plaats van steeds achter de feiten aan te lopen.’
Bereid je voor
De nieuwste NEN1010:2020 is van belang voor alle ondernemers die een nieuwe elektrische installatie (laten) aanleggen. Karlo: ‘Weet je als ondernemer nu al dat je volgend jaar iets nieuws gaat bouwen, houd er dan rekening mee dat je dat volgens de nieuwste norm doet. Want zodra deze norm ingaat, geldt de vorige direct niet meer. Er is dus geen sprake van een overgangsperiode. Zorg daarom tijdig dat je er klaar voor bent. Download de nieuwste norm alvast en neem hem goed door. Neem daar de tijd voor, want het is niet zomaar iets. Het zijn veel en ingrijpende wijzigingen. En laat installateurs en inspecteurs cursussen volgen, zodat zij straks helemaal up-to-date zijn.’
Voorkom brand, óók voor particulieren
Overigens vindt Karlo dat niet alleen ondernemers, maar ook particulieren zich bewust moeten zijn van de nieuwste NEN-norm: ‘Wie bijvoorbeeld een laadpaal voor een elektrische auto laat aansluiten op zijn bestaande meterkast, doet er goed aan om die meterkast opnieuw te laten berekenen. Zéker als je ook nog zonnepanelen hebt. Oude meterkasten zijn namelijk ooit ontworpen en gekeurd volgens een oudere norm. Daar stonden destijds heel andere richtlijnen in. Tegenwoordig maken we veel meer gebruik van moderne elektronica. Dat vraagt een heel andere belasting van je meterkast, die daar misschien helemaal niet op berekend is. En dat brengt risico’s met zich mee. Dus ook voor particulieren is het belangrijk om te (laten) checken of de oude meterkast nog geschikt is. Je wil natuurlijk niet dat er brand in je woning ontstaat.’