Wat is een rechtsvorm?
Als ondernemer moet je een rechtsvorm voor jouw bedrijf kiezen. Dit is de juridische vorm die je kiest voor jouw onderneming. Rechtsvormen worden ook wel ondernemingsvormen en bedrijfsvormen genoemd. De rechtsvorm heeft onder andere invloed op de aansprakelijkheid, belastingaangifte en administratiewijze.
Waar moet ik op letten bij het kiezen van een rechtsvorm?
Bij het kiezen van de juiste rechtsvorm zijn er een aantal factoren om rekening mee te houden. Met de onderstaande vragen helpen wij jou bij het maken van deze keuze.
- Samenstelling van jouw onderneming: onderneem je alleen of met meerdere personen?
- Aansprakelijkheid bij eventuele schulden van jouw bedrijf: wil je privé aansprakelijk zijn of juist niet?
- Belastingvoordelen: van welke fiscale voordelen wil je profiteren?
- Startkapitaal: kun je voldoen aan de geldende oprichtingseisen voor de ondernemingsvorm?
Rechtsvormen met en zonder rechtspersoonlijkheid
Voor we overgaan op de verschillende rechtsvormen, leggen wij je het verschil uit tussen rechtsvormen met en zonder rechtspersoonlijkheid. Dit verschil bepaalt de manier waarop je aansprakelijk bent voor schulden: privé of niet.
Rechtsvormen zonder rechtspersoon
Bij rechtsvormen zonder rechtspersoonlijkheid ben je als eigenaar ook met je privévermogen aansprakelijk voor schulden van het bedrijf. Zakelijke schuldeisers kunnen dan bijvoorbeeld jouw persoonlijke bezittingen vorderen. Andersom kunnen schuldeisers in de privésfeer ook beslag leggen op het vermogen van jouw bedrijf.
Rechtsvormen met rechtspersoon
Bij rechtsvormen met rechtspersoonlijkheid ben je niet persoonlijk aansprakelijk. Maak je schulden met jouw bedrijf? Dan kunnen schuldeisers geen aanspraak maken op persoonlijke eigendommen, zoals je huis of spaargeld.
Meer informatie: ‘Aansprakelijkheid bij de verschillende rechtsvormen’
Welke rechtsvormen zijn er in Nederland?
In Nederland bestaan maar liefst 9 verschillende rechtsvormen. Deze rechtsvormen verdelen we onder in 2 groepen: met en zonder rechtspersoon.
Rechtsvormen zonder rechtspersoonlijkheid:
- Eenmanszaak: een onderneming met één eigenaar en eventueel meerdere personen in dienst. Veel startende ondernemers kiezen voor deze rechtsvorm.
- Vennootschap onder Firma (vof): wanneer je samen met anderen een onderneming start, kun je een vof oprichten. Jullie worden dan allemaal eigenaar, ofwel vennoot.
- Commanditaire vennootschap (cv): deze rechtsvorm is een variant op de vof. Het verschil is dat er bij een cv onderscheid wordt gemaakt tussen beherende en stille vennoten. Bij een vof zijn er geen stille vennoten. Beherende vennoten hebben de leiding, terwijl stille vennoten alleen financieel betrokken zijn.
- Maatschap: in een maatschap werken verschillende ondernemers met hetzelfde beroep samen onder een gemeenschappelijke naam. Denk bijvoorbeeld aan tandartsen, advocaten of communicatieprofessionals.
Rechtsvormen met rechtspersoonlijkheid:
- Besloten vennootschap (bv): het kapitaal van een besloten vennootschap is verdeeld in aandelen, die in bezit zijn van de aandeelhouders. Je kan een bv alleen, of met meerdere mensen oprichten.
- Naamloze Vennootschap (nv): ook in een nv is het kapitaal verdeeld in aandelen, maar deze aandelen hoeven niet op naam te staan. Daardoor zijn de aandelen vrij verhandelbaar op de beurs.
- Vereniging: een samenwerkingsvorm om een bepaald doel of wens te realiseren. Bijvoorbeeld het organiseren van sportactiviteiten, of het verbeteren van de wijk. Het doel van de vereniging mag niet het maken van winst zijn, maar gemaakte winst mag wel gebruikt worden om het doel na te streven.
- Coöperatie: een samenwerkingsvorm om als individuele ondernemer te profiteren van de voordelen van een groep. Bijvoorbeeld door gezamenlijke marketing of inkoop. Een coöperatie mag winst maken en die verdelen onder de leden.
- Stichting: Wil je sociale of maatschappelijke doelen realiseren? Dan kan je alleen of met anderen een stichting oprichten. Net als bij een vereniging mag er wel winst gemaakt worden, als deze wordt gebruikt om het doel te bereiken.
De voor- en nadelen van de meest gekozen rechtsvormen
De meest voorkomende rechtsvormen in Nederland zijn de eenmanszaak, bv, vof, maatschap en coöperatie. Wij zetten de belangrijkste voor- en nadelen voor je op een rij zodat het gemakkelijker wordt een rechtsvorm te kiezen:
Eenmanszaak
+ De makkelijkste en snelste rechtsvorm om op te richten
+ Je kan volledig zelf beslissen
+ Belastingvoordelen door verschillende aftrekposten
+ Je hoeft de jaarrekening niet in te leveren bij de Kamer van Koophandel (KVK)
+ Je kan de administratie zelf doen of uitbesteden aan een boekhouder of accountant
- Je bent privé aansprakelijk voor zakelijke schulden: gaat jouw bedrijf failliet, dan raakt dat je persoonlijke, financiële situatie.
Besloten vennootschap (bv)
+ Je bent als bestuurder van een bv in principe niet privé aansprakelijk
+ Bij hogere winsten betaal je met een bv gemiddeld minder belasting dan met een eenmanszaak
+ Als je gaat stoppen, is de bv gemakkelijk over te dragen door de aandelen te verkopen
- In sommige gevallen bent je als bestuurder van een bv wel privé aansprakelijk. Bijvoorbeeld bij fraude of nalatigheid, of als de bv nog niet is ingeschreven in het Handelsregister.
- Als bv heb je hogere kosten dan als eenmanszaak. Onder meer door de jaarrekeningverplichting en accountantskosten.
Twijfel je tussen het oprichten van een eenmanszaak of bv? Kijk dan niet alleen naar de belastingen en kosten. Maar neem ook de aansprakelijkheid, het imago en het regelen van opvolging mee in de overweging.
Vennootschap onder firma (vof)
+ De mogelijkheid om samen met andere ondernemers één bedrijf te hebben
+ Een vof is snel op te richten
+ Alle deelnemers dragen dezelfde verantwoordelijkheid
+ Alle deelnemers kunnen gebruik maken van de belastingvoordelen voor ondernemers
+ Een samenwerkingscontract is niet verplicht, maar wel handig
- Iedere deelnemer is privé aansprakelijk voor de vof, maar niet in gelijke delen: schuldeisers kunnen kiezen of ze eerst aanspraak maken op het vermogen van het bedrijf of van de verschillende vennoten.
- Deelnemers kunnen niet zomaar stoppen
Maatschap
+ De mogelijkheid om samen met andere ondernemers jouw beroep onder één naam uit te oefenen
+ Een maatschap is snel op te richten
+ Iedereen is gelijkwaardig
+ Belastingvoordelen en vrijstellingen
+ Een samenwerkingscontract is niet verplicht, maar wel handig
- Iedere deelnemer is privé aansprakelijk voor een gelijk deel van mogelijke schulden
- Je werkt samen, dus moet beslissingen gezamenlijk maken
- Deelnemers kunnen niet zomaar stoppen
Het valt je vast op dat de vof en maatschap sterk op elkaar lijken. Het verschil tussen de maatschap en de vof gaat dan ook verdwijnen, per wanneer is nog niet duidelijk. Lees dit artikel van de overheid voor meer informatie.
Coöperatie
+ Leden kunnen altijd in- of uittreden zonder dat de coöperatie wijzigt
+ Je kan privévermogen uitsluiten van aansprakelijkheid
+ Je werkt samen en deelt daardoor de verantwoordelijkheden
- De winst wordt gedeeld met alle leden
- Het kost tijd om coöperatie op te richten, door het opstellen van statuten
- Jouw coöperatie moet elk jaar jaarstukken opstellen en inleveren bij de KVK
Zoals je ziet heeft elke rechtsvorm voor- en nadelen. Bedenk goed wat voor jouw onderneming belangrijk is, zo maak je een weloverwogen beslissing. De rechtsvorm neem je ook op in jouw ondernemingsplan en gebruik je bij het inschrijven bij de KVK .